7 op de 10 zorg- en welzijnsorganisaties moeten dienstverlening afbouwen

SOM, de federatie van sociale ondernemingen lanceerde deze zomer een financiële barometer om de impact van de inflatie- en energiecrisis te capteren. Hoewel organisaties aangeven dat ze er alles aan doen om de impact op de gebruiker zo klein mogelijk te houden geeft meer dan 70% aan nu of in de nabije toekomst te zullen moeten besparen op dienstverlening. Voor meer dan de helft van de organisaties vertaalt zich dat in minder tijd per cliënt. We verwachten dat deze cijfers nog zullen stijgen, aangezien de barometer werd gelanceerd voor de toename van het inflatiecijfer tot 9,94% in augustus. Als men niet snel ingrijpt zullen organisaties voor de keuze komen te staan om hun dienstverlening in te perken of mensen de deur te wijzen. In dat geval dreigen duizenden mensen uit de boot te vallen. En dat op een moment dat de zorg- en ondersteuningsnood net groter en complexer wordt.

Organisaties pikken nu al verontrustende signalen op. Door de stijgende inflatie en toenemende energiekosten neemt het risico op armoede en psychologische problemen recht evenredig toe. Toch wordt zorg uitgesteld of vermeden, wegens niet betaalbaar. “Gebruikers signaleren dat zij besparen op bijvoorbeeld vervoer, dagopvang, gezonde maaltijden, zorg aan huis of psychosociale ondersteuning om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen.”, getuigt Annelies Moeyersoons van vzw De Sperwer die personen met een handicap ondersteunt. “Omdat gebruikers en cliënten steeds meer vertrekken vanuit wat ze kunnen betalen in plaats van wat ze eigenlijk nodig hebben, sparen ze enkel uit op de korte termijn. Op de langere termijn wordt dat een grote kost.”

Niet alleen de zorggebruikers staat het water tot aan de lippen, ook voor tal van voorzieningen is de financiële druk onhoudbaar geworden. Het gevolg is dat bijvoorbeeld in de kinderopvang het aantal overnamedossiers fors gestegen is. “De afgelopen 6 maanden hebben wij 27 overname-aanvragen ontvangen.”, aldus Filip Standaert, directeur van Helan Kinderopvang, één van de grotere kinderopvangactoren in Vlaanderen. “En voor alle duidelijkheid, wij voeren geen actief overnamebeleid, alle aanvragen zijn tot bij ons gekomen. Twee kinderdagverblijven zijn sinds juli onderdeel van onze Helan-groep, met een 5-tal andere uitbaters zijn we nog in bespreking. Met de overige aanvragen konden wij helaas niet verder wegens de onhaalbaarheid om niet-gesubsidieerde opvang te organiseren.” Dit leidt concreet tot situaties waarbij kinderopvangplaatsen verloren gaan, al dan niet definitief. Ouders staan steeds vaker met de rug tegen de muur in hun zoektocht naar opvang voor hun kind. Dat kan niet de bedoeling zijn gezien de blijvende torenhoge nood aan kwalitatieve kinderopvang.

Organisaties gaan tot het uiterste om oplossingen te zoeken, zodat ze hun kwalitatieve ondersteuning kunnen blijven garanderen. 9 op de 10 organisaties geeft aan maatregelen te nemen om de financiële draagkracht te vergroten. Naast fusies of overnames zoekt men naar alternatieve financieringsbronnen; wordt er gekozen voor samenwerkingen of boort men reserves aan, maar het blijft vechten tegen de bierkaai als er geen structurele oplossingen komen.  Zo’n structurele maatregel is bijvoorbeeld het opnieuw indexeren van de werkingsmiddelen. De Vlaamse Regering heeft de werkingsmiddelen al meer dan tien jaar niet geïndexeerd. Concreet wil dat zeggen dat €100 aan werkingsmiddelen vandaag nog maar €90 waard is, terwijl dat bij een normale indexering €122 zou moeten zijn. “We verwachten dat dit najaar de werkingsmiddelen voor de 12e keer niet geïndexeerd worden. Dat soort besparingen kan er gewoon niet meer bij. Als we willen voorkomen dat ons zorgvangnet scheurt, dan zijn er investeringen nodig.”, concludeert Marleen Roesbeke, directeur bij SOM.