Hoe ziet de toekomst van onze kinderopvang eruit?

De Toekomstgroep is uitgegaan van de volgende principes en bronnen:

1. Het doel is voldoende beschikbare, kwaliteitsvolle, toegankelijke, duurzame en leefbare kinderopvang voor elk gezin en elke opvangaanbieder in de Vlaamse Gemeenschap. 
2. De economische, pedagogische en sociale functie van de kinderopvang zijn gelijkwaardig en zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
3.  Alle voorstellen van de Toekomstgroep zijn onderbouwd door inzichten uit wetenschappelijk onderzoek, praktijkervaring, of  internationale richtlijnen[1].
4. Kinderopvang draagt bij aan een doorgaande ontwikkelingslijns- en zorglijn van kinderen van 0 tot 6 jaar en is een cruciale partner in het lokaal geïntegreerd gezins- en jeugdbeleid. Het recente Toekomstconcept kinderopvang in geïntegreerd jeugd- en gezinsbeleid, was een belangrijk uitgangspunt. 
5. Initiatiefnemers krijgen voldoende ruimte voor het maatschappelijk verantwoord sociaal ondernemerschap. 
6. Diversiteit maakt het Vlaamse opvanglandschap boeiend en rijk. Elke opvangvorm heeft zijn eigenheid en waarde. 

De Toekomstgroep heeft deze principes vertaald naar concrete hefbomen en bouwstenen. 

Krachtlijnen van de voorstellen

1. De Vlaamse Kinderopvang heeft nood aan een grondige herziening van de organisatie en de financiering die partijpolitieke belangen en legislaturen overstijgt.  De basis hiervoor is een nieuw decreet kinderopvang én een meerjarig masterplan met concreet tijdspad over een termijn van 10 jaar en bijhorend budgetplan. 
2. Om van kinderopvang een echte basisvoorziening te maken, is een recht op kinderopvang nodig, net zoals dit bestaat in een aantal andere Europese landen zoals Zweden, Noorwegen, Denemarken of Duitsland. Dit betekent dat er voldoende aanbod is zodat een opvangplaats gegarandeerd is. In landen die dit recht realiseren maakt ongeveer 80 % van de kinderen tot 3 jaar gebruik van de kinderopvang. Toegepast op Vlaanderen en Brussel zou dit betekenen dat het huidige aanbod tegen 2034 moet aangroeien met 29.000 plaatsen. 
3. Zonder geschoolde en gemotiveerde medewerkers geen kwaliteitsvolle kinderopvang. Prioriteit moet gaan naar het aantrekkelijker en duurzaam maken van de job door 
   1. verder te investeren in de verlaging van de begeleidersratio naar 5 aanwezige kinderen per begeleider
   2. correcte arbeidsvoorwaarden en motiverende opleidings- en loopbaanmogelijkheden mogelijk te maken voor alle medewerkers.
4. Realiseer een gelijk speelveld voor gezinnen, organisatoren en medewerkers.
   1. Gezinnen: een tarief afgestemd op de financiële draagkracht van elk gezin is de norm.
   2. Organisatoren: alle aanbieders krijgen de mogelijkheid om subsidie voor inkomenstarief te verkrijgen
   3. Medewerkers: gelijk loon voor gelijk werk in een correcte arbeidsrelatie. Aangesloten onthaalouders krijgen de kans om te werken onder het statuut van werknemer
5. Het subsidiesysteem dient hervormd te worden met als doel een eenvoudig model waarbij gelijke subsidie gegeven wordt voor gelijke opdrachten onder gelijke voorwaarden. De financiering dekt de werkelijke kosten voor medewerkers, werking en infrastructuur én houdt rekening met wat nodig is op niveau van de opvanglocatie, de organisatie én het lokaal netwerk. 
6. De eigenheid van gezinsopvang (kleinschalig, opvang in een gezinscontext, één vaste vertrouwde persoon) moet een plaats blijven houden in het opvanglandschap van de toekomst. Er moet aandacht zijn voor de specifieke factoren die gezinsopvang in staat stelt kwaliteitsvol en duurzaam te werken en voor de haalbaarheid van regelgevende voorwaarden. 
7. Om een inclusieve en kwaliteitsvolle basisvoorziening te zijn is samenwerking met partners noodzakelijk. Elke kinderopvang is verbonden  met het Huis van het Kind (en het Lokaal Loket Kinderopvang) en maakt deel uit van een lokaal netwerk van professionals gezins- en jeugdondersteuning